The post-exploitation areas in Central Poland as a place of rare kleptoparasitic and parasitic species

Authors

  • Grzegorz Król Department of Microbiology and Immunology, Institute of Medical Science, Collegium Medicum, Jan Kochanowski University in Kielce, IX Wieków Kielc 19A, 25-317 Kielce, Poland https://orcid.org/0000-0002-9259-5755
  • Grzegorz Wróbel Department of Anatomy, Institute of Medical Sciences, Faculty of Medicine and Health Sciences, Jan Kochanowski University, ul. IX Wieków Kielc 19, 25-317 Kielce, Poland https://orcid.org/0000-0003-3788-1692
  • Marcin Frączek Institute of Geography and Environmental Sciences, Jan Kochanowski University ul. Uniwersytecka 7, 25-406 Kielce, Poland https://orcid.org/0000-0002-0113-8015
  • Maciej Karasiński Saint Raphael's Hospital in Czerwona Góra, Czerwona Góra 10, 26-060 Chęciny, Poland https://orcid.org/0009-0001-3961-0717

DOI:

https://doi.org/10.17161/eurojecol.v11i1.21533

Keywords:

kleptoparasitic stingers, parasitic stingers, rare stingers, local occurrences

Abstract

In the course of research on species diversity of wild living Aculeata on post-exploitation areas such as unused quarries and sandstones in the Świętokrzyskie Voivodeship in 2012-2014 rare (in terms of occurrence) kleptoparasitic Aculeata were found.

References

BANASZAK J. 1978. Scolia hirta Schrank (Hymenoptera, Scoliidae) nad dolną Wisłą oraz rozmieszczenie tego gatunku w Polsce. Przegląd Zoologiczny, 22(1): 45-48.

BANASZAK J. 1980. Pszczoły (Apoidea, Hymenoptera) siedlisk kserotermicznych regionu dolnej Wisły. Fragmenta Faunistica, 25(19): 335-366.

BANASZAK J. 2000. A checklist of the bee species (Hymenoptera, Apoidea) of Poland, with remarks to their taxonomy and zoogeography: revised version. Fragmenta Faunistica, 43(14): 135-193.

BANASZAK J. 2004. Scolia hirta Schrank, 1781 Smukwa kosmata. [W:] Z. Głowaciński, J. Nowacki (red.) – Polska Czerwona Księga Zwierząt. Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademi Nauk w Krakowie, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu, Kraków-Poznań. Ss: 175-176.

BANASZAK J. 2006. Bees (Hymenoptera: Apiformes) in the Narew National Park. Polish Journal of Entomology, 75: 511-538.

BANASZAK J. 2010a. The persistence of and changes in a bee fauna over the last century: case of Wielkopolska-Kujawy Lowland in western Poland (Hymenoptera: Apoidea, Apiformes). Polish Journal of Entomology, 79: 367-409.

BANASZAK J. 2010b. Bees of the Wolin National Park: diversity and ecology (Hymenoptera: Apoidea, Apiformes). Polish Journal of Entomology, 79: 55-76.

BANASZAK J. 2010c. Bees of the Masurian Landscape Park: Diversity and ecology (Hymenoptera: Apoidea, Apiformes). Polish Journal of Entomology, 79: 25-53.

BANASZAK J., CIERZNIAK T., KRIGER R., WENDZONKA J. 2006. Bees of xerothermic swards in the lower Vistula valley: Diversity and zoogeographic analyses (Hymenoptera: Apoidea: Apiformes). Polish Journal of Entomology, 75: 105-154.

BANASZAK J., KOWALCZYK J. K. 2007. Notes on bees (Hymenoptera: Apoidea: Apiformes) of central Poland. Fragmenta Faunistica, 50(1): 1-18.

BANASZAK J., PLEWKA T. 1981. Apoidea (Hymenoptera) Kampinoskiego Parku Narodowego. Fragmenta Funistica, 25(24): 435-452.

BANASZAK J., ROMASENKO L., CIERZNIAK T. 2001. Klucze do oznaczania owadów polski. Część XXIV. Błonkówki – Hymenoptera. Zeszyt 68f. Pszczołowate – Apidae Podrodzina Megachilinae. Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Toruń.

BANASZAK J., TWERD L. 2009. Historical and current records of Scolia hirta Schrank, 1781 (Hymenoptera: Scolidae) in Poland. Polskie Pismo Entomologiczne, 78(1): 101-113.

BANASZAK J., WENDZONKA J. 2002. Bees (Hymenoptera: Apoidea) of the Bory Tucholskie National Park (NW Poland). Polish Journal of Entomology, 71: 327-350.

BARANIAK E., NOWOSAD A., PRZEWOŹNY M. 2013. Nowe stanowisko smukwy kosmatej Scolia hirta (Hymenoptera: Vespoidea) na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 69(3): 234-236.

BOGDANOWICZ W., CHUDZICKA E., POLIPIUK I., SKIBIŃSKA E. 2004. Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Tom I. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademi Nauk, Warszawa.

BONK M., SĘPIOŁ B. 2013. Występowanie błonkówki – smukwy kosmatej Scolia hirta na Wyżynie Małopolskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 69(2): 159-164.

CELARY W. 1995a. Nomadini (Hymenoptera, Apoidea, Anthophoridae) of Poland. Monografie Fauny Polski T. 20. Wydawnictwa Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk, Kraków.

CELARY W. 1995b. Redescription of male of Stelis odontopyga NOSKIEWICZ, 1926 (Hymenoptera, Apoidea, Megachilidae). Acta Zoologica Cracoviensia, 38(2): 201-203.

CELARY W., WIŚNIOWSKI B. 2001.Contribution to bee fauna (Hymenoptera: Apoidea) of Poland. Acta Zoologica Cracoviensia, 44(4): 413-418.

CELARY W., WIŚNIOWSKI B. 2007. Contribution to the Bee Fauna (Hymenoptera: Apoidea: Anthophila) of Poland III. Journal of Apicultural Science, 51(1): 37-43.

CIERZNIAK T. 2003. Ekologia pszczół w dynamicznym kręgu zbiorowisk gradowych. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.

CZUBIŃSKI Z., URBAŃSKI J. 1951. Park Narodowy na wyspie Wolin. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 7(8): 3-56.

DITTRICH R. 1911. Verzeichnis der bisher in Schlesien aufgefunden Hymenopteren. III. Rapacia. (Sphecidae, Pompilidae, Chrysididae, Sapygidae, Scoliidae, Mutillidae). Jahresheft der Verein für schlesische Insektenkunde, 4: 15-34.

FALLAHZADEH M., SAGHAEI N. 2010. A brief study on the Scoliidae in Iran (Insecta: Hymenoptera). Munis Entomology and Zoology, 5(2): 792–795.

GAULD I., BOLTON B. 1996. The Hymenoptera. Oxford University Press. Oxford, New York, Tokyo.

GŁOWACKI J. 1953. Przyczynek do znajomości błonkówek (Hymenoptera) okolic Warszawy. Fragmenta Faunistica Musei Zoologici Polonici, 6(19): 501-523.

KARG J., ŚLIWA P., WENDZONKA J. 2011. Smukwa kosmata (Scolia hirta Schrank) rzadki gatunek błonkówki w Parku Krajobrazowym im. Gen. D. Chłapowskiego,

w Parku Krajobrazowym Promno i w Sierakowskim Parku Krajobrazowym. Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski, 17(19): 114-115.

KOWALCZYK J. K. 1988a. Nowe stanowiska w Polsce interesujących gatunków żądłówek Hymenoptera, Aculeata. Przegląd Zoologiczny, 32(2): 221-223.

KOWALCZYK J. K. 1988b. Interesujące żądłówki (Hymenoptera, Aculeata) w Puszczy Augustowskiej. Przegląd Zoologiczny, 32(4): 555-560.

KOWALCZYK J. K., KURZAC T. 2002. Wstępna lista wybranych rodzin błonkówek Hymenoptera i muchówek Diptera Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. [W:] J.K.

KOWALCZYK J. K., KURZAC T. 2008. Stan poznania i wstępna waloryzacja pszczół (Hymenoptera, Apoidea, Apiformes) regionu łódzkiego. [W:] S. Kaczmarek (red.) – Krajobraz i bioróżnorodność. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz. Ss: 246-262.

KOWALCZYK J. K., KURZAC T. 2009. Żądłówki (Hymenoptera, Aculeata) rezerwatu ,,Polana Siwica’’ i terenów przyległych w Bolimowskim Parku Krajobrazowym. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 28(4): 25-40.

KOWALCZYK J. K., KURZAC T., NADOLSKI J. 2009c. Żądłówki (Hymenoptera, Aculeata) wybranych obszarów chronionych w Parku Krajobrazowym Międzyrzecza Warty

i Widawki. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 28(2): 57-72.

KOWALCZYK J. K., KURZAC T., PAWLIKOWSKI T. 2009a. Stan poznania pszczół (Hymenoptera, Apoidea, Apiformes) Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 28(4): 41-45.

KOWALCZYK J. K., KURZAC T., SOSZYŃSKI B. 2009b. Nowe stanowiska interesujących żądłówek (Hymenoptera, Aculeata) w regionie łódzkim. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 28(2): 127-134.

KOWALCZYK J. K., SOSZYŃSKI B., GALIŃSKA E., KURZAC T. 2008b. Materiały do znajomości żądłówek (Hymenoptera, Aculeata) Spalskiego Parku Krajobrazowego

i terenów przyległych. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 27(3): 51-62.

KOWALCZYK J. K., SZCZEPKO K., KURZAC T., 2008a. Stan poznania pszczół (Hymenoptera, Apoidea, Apiformes) w Łodzi. [W:] P. Indykiewicz, L. Jerzak,

T. Barczyk (red.) – Fauna miast. Ochronić różnorodność biotyczną w miastach. Wydawnictwo SAR ,, Pomorze’’ Bydgoszcz. Ss: 246-252.

KOWALCZYK J. K., SZCZEPKO K., KURZAC T., PAWLIKOWSKI T. 2004. Pszczoły (Hymenoptera, Apoidea) ogrodu botanicznego w Łodzi. Fauna Miast Europy Środkowej 21. Wieku, 67-82.

KRÓL G. 2015. Nowe stanowiska smukw Scolia hirta i Scolia sexmaculata

w województwie świętokrzyskim. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 71(5): 396-400.

KUNZ P. X. 1994. Die Goldwespen (Chrysididae) Baden-Württembergs. Taxonomie, Bestimmung, Verbreitung, Kartierung und Ökologie. Mit einem Bestimmungsschlüssel für die deutschen Arten. Beihefte zu den Veröffentlichungen für Naturschutz und Landschaftspflege in Boden-Württemberg

MARCZAK D., PEPŁOWSKA-MARCZAK D., WIŚNIOWSKI B., HUFLEJT T. 2012. New Polish localities of two rare wasp species (Hymenoptera): Leucospis dorsigera Fabricius, 1775 (Chalcidoidea: Leucospidae) and Scolia hirta Schrank, 1781 (Vespoidea: Scoliidae). Fragmenta Faunistica, 55(1): 25-30.

MELO G.A.R. 1999. Phylogenetic relationship and classification of the major lineages of Apoidea (Hymenoptera) with emphasis on the crabronid wasps. Scientific Papers, Natural History Museum, The University of Kansas, 14: 1-55.

MEYER O. 1919. Hymenoptera Aculeata der Provinz Posen. Vespidae, Sphegidae, Pompilidae, Sapygidae, Scoliidae. Deutsche Entomologische Zeitschrift, 1(2): 145-160.

MICHENER C. D. 2000. The bees of the world. The Johns Hopkins University Press, Baltiomre and London. Ss: 913.

MIELCZAREK S. 2013. Nowe stanowiska smukwy kosmatej Scolia hirta Schrank, 1781 (Hymenoptera: Scoliidae) we wschodniej Wielkopolsce. Przegląd Przyrodniczy,

(4): 81-83.

MIŁKOWSKI M. 2012. Występowanie smukwy kosmatej Scolia hirta Schrank,1781 (Hymenoptera: Scoliidae) w okolicach Radomia. Kulon, 14: 137-141.

NIEDŹWIEDZKI G., SZREK P., NARKIEWICZ K., NARKIEWICZ M., AHLBERG PE. 2009. Tetrapod trackways from the early Middle Devonian period of Poland. Nature, 463: 43-48.

NIESIOŁOWSKI W. 1949. Przyczynek do fauny żądłówek Polski południowej. Polskie Pismo Entomologiczne, 19: 221-228.

OSTEN T. 2013. Fauna Europaea: Scoliidae. [W:] Mitroiu M.-D. (red.) – Fauna Europaea: Hymeno ptera excl. Ichneumonoidea. Fauna Europaea version 2.6

[http://www.faunaeur.org]; dostęp: 11.02.2015 r

SCHOLZ E. J. R. 1911 (1912). Hymenoptera aculeata. Seltenere Schlesische Vorkommnisse. Jahresheft des Vereins für Schlesische Insektenkunde zu Breslau, 5: 15-17.

SCHRÖDER G. 1921. Über das Vorkommen von Mutila europaea L. und Scolia bicincta Rossi in Pommern. Abhandlungen und Berichte der Pommerschen Naturforschenden Gesellschaft, 11: 127-128.

STEINBERG D.M. 1962. Nasekomyje perepončatokrylyje. Tom XIII, Skolii (Scoliidae). Fauna SSSR, nova seria, Nr 84, Moskva-Leningrad.

STRZYŻ M., KIN A. 2011. Potencjał środowiska geograficznego rezerwatu Zachełmie

a możliwości wielokierunkowego rozwoju regionu. Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom 29, 116-107.

SZCZEPKO K., WIŚNIOWSKI B. 2009. Żądłówki (Hymenoptera: Aculeata). [W:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) – Owady (Insecta) Spalskiego Parku Krajobrazowego. Tom I. Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne, Spała: 61-78.

SZULCZEWSKI J.W. 1950. Błonkówki (Hymenoptera) Wielkopolskiego Parku Narodowego. Część IV. Żądłówki (Aculeata, Chrysididae, Sapygidae, Mutilidae, Scoliidae, Vespidae, Psammocharidae, Sphegidae). Prace Monograficzne nad Przyrodą Wielkopolskiego Parku Narodowego pod Poznaniem, 2(4): 1-20.

TABOR J., CIACH M. 2006. Stanowiska smukwy kosmatej Scolia hirta Schrank, 1781 (Hymenoptera: Scolidae) na Nizinie Mazowieckiej. Kulon, 11: 121-125.

WIŚNIOWSKI B. 1994. Scolioidea (Hymenoptera Aculeata) w zbiorach Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Roczniki Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Przyroda, 14: 21-26.

WIŚNIOWSKI B. 2004. Annotated checklist of the Polish digger wasps (Hymenoptera: Sphecidae). Polskie Pismo Entomologiczne, 73(1): 33-63.

WIŚNIOWSKI B. 2015. Cuckoo-wasps (Hymenoptera: Chrysididae) of Poland. Diversity, identification, distribution. Ojców National Park, Ojców.

WIŚNIOWSKI B., PIOTROWSKI W. 2013. Materiały do poznania żądłówek (Hymenoptera, Aculeata) Poleskiego Parku Narodowego). Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 32(2): 15-29.

ZIĘBA P., ŻYŁA W. 2010. Nowe dane o rozmieszczeniu Scolia hirta (Schrank, 1781) (Scolidae) na terenie Polski w świetle obserwacji przeprowadzonych w latach 2005-2010. Acta Entomologica Silesiaca, 18: 89-90.

Downloads

Published

2025-06-06

Issue

Section

Articles

How to Cite

Król, G., Wróbel, G., Frączek, M., & Karasiński, M. (2025). The post-exploitation areas in Central Poland as a place of rare kleptoparasitic and parasitic species. European Journal of Ecology, 11(1). https://doi.org/10.17161/eurojecol.v11i1.21533